شناسایی موانع سازمانی موثر بربازارگراییدر شرکت زمزم ایران با استفاده از مدل سه شاخگی

فرضیه های تحقیق فرضیه ی اهم : بین موانع سازمانی و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معناداری وجود دارد . فرضیه های اخص : بین موانع ساختاری و بازارگرایی در شرکت زمزمه ایران رابطه ی معناداری وجود دارد . بین موانع محتوایی (رفتاری) و بازارگرایی در شرکت زمزمه ایران رابطه معناداری وجود دارد . بین موانع زمینه ای (محیطی) و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معناداری وجود دارد . این تحقیق دارای سه متغیر اساسی به شرح زیر می باشد . عوامل ساختاری عوامل محتوایی (رفتاری) عوامل زمینه ای (محیطی) اهداف تحقیق شناسایی موانع ساختاری شناسایی موانع محتوایی (رفتاری) شناسایی موانع زمینه ای در نهایت هدف این پژوهش، تهیه یک لیست کامل از موانع موثر بر بازارگرایی نیست، بلکه هدف شناسایی موانع سازمانی موثر بر بازارگرایی در شرکت زمزم بر اساس مدل سه شاخگی، شناسایی وضع موجود شاخص های بازارگرایی شرکت زمزم و در نهایت ارائه ی پیشنهاد برای بهبود در این شاخص ها می باشد. جامعه آماری تحقیق مجموعه اشیاء یا نمونه هایی را که یک یا چند صفت مشترک داشته باشند و یک جا در نظر گرفته شوند . جامعه ی آماری نامیده می نامند . جامعه ی آماری مربوط به این تحقیق تعداد کارگران و کارکنان شرکت های زمزم در کل کشور است و طبق آماری که شرکت زمزم شعبه یک تهران اعلام نموده است 1370 نفر در کل شعب زمزم در سراسر کشور مشغول به فعالیت می باشند . نمونه آماری (حجم نمونه) حجم نمونه این تحقیق مطابق با فرمول کوکران عبارت است از : n=(nt^2.p.q)/((n-1) d^2+t^2.p.q) 1370 = n 96/1 = t 05/0 = d 5/0 = q = p در نتیجه تعداد نمونه آماری 300 نفر بدست می آید . شیوه نمونه گیری شیوه نمونه گیری گروه مورد مطالعه از نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس استفاده می شود . به این علت که نمونه گیری از سایر شهرستان ها امکان پذیر نبوده از دو شعبه زمزم در تهران نمونه برداری انجام گردید و در بین 300 نفر از کارکنان ، مدیران و کارگران پرسشنامه توزیع گردید روایی و پایایی تحقیق روایی (اعتبار) برای تعیین اعتبار پرسشنامه ، از روایی محتوایی استفاده شد اعتبار ابزار اندازه گیری در ابتدا از طریق مطالعه پرسشنامه های مشابه مقالات و کتب مربوطه صورت گرفت و سپس توسط اساتید محترم راهنما و استاد مشاور مورد بررسی و تایید قرار گرفت . پایایی تحقیق سنجش پایایی سوالات مربوط به پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ انجام گردید ، تا با محاسبه این ضریب به پایایی درونی گویه ها پی برده شود . دامنه ی آلفای کرونباخ بین صفر تا یک است که در این ضریب صفر بیانگر عدم پایایی کامل گویه ها را نشان می دهد . و اگر میزان آلفای کرونباخ محاسبه شده برابر 7/0 یا بیشتر باشد ، بدین معنی است که سوالات و گویه ها برای سنجش مفهوم مورد نظر مناسب هستند .میزان آلفای کرونباخ در این پرسشنامه برابر با 78/0 می باشد که نشان دهنده مناسب بودن سوالات است . روش تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق شیوه های تحلیل آماری که در مورد استفاده قرار گرفته اند اعم از آمار توصیفی و آمار استنباطی ، با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است . این آمار شامل فراوانی ، درصد فراوانی ، میانگین ، انحراف معیار ، همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان می باشد . معادله ی پیش بین نمره ی بازارگرایی از روی متغیرهای سرمایه انسانی به شرح ذیل است : x_3 x_2-0.07x_1=0.127y=5.03-0.143 y = بازارگرایی x1 = ساختاری x2 = محتوایی x3 = زمینه ایی فرضیه یک تحقیق: فرضh0 : بین موانع ساختاری و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معنا داری وجود ندارد. فرض h1: بین موانع ساختاری و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معنا داری وجود دارد. نتایج جدول ماتریس همبستگی نشان می دهد که بین بازار گرایی و موانع ساختاری (147/0=r و سطح معنی داری05/0›p) رابطه منفی (معکوس) معنی داری وجود دارد . بنابراین فرضیه h0 مردود شده و فرضیه h1 پذیرفته می شود یعنی با افزایش موانع ساختاری، بازار گرایی کاهش می یابد فرضیه دو تحقیق: فرضh0 : بین موانع محتوایی و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معنا داری وجود ندارد. فرضh1 : بین موانع محتوایی و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معنا داری وجود دارد. نتایج جدول ماتریس همبستگی نشان می دهد که بین موانع محتوایی و بازار گرایی (125/0=r و سطح معنی داری05/0›p) رابطه منفی (معکوس) معنی داری وجود دارد بنابراین فرضیه h0 مردود شده و فرضیه h1 پذیرفته می شود یعنی با افزایش موانع محتوایی ، بازار گرایی کاهش می یابد فرضیه سه تحقیق: فرض h0 : بین موانع زمینه ای و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معنا داری وجود ندارد. فرض h1 : بین موانع زمینه ای و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معنا داری وجود دارد. نتایج جدول ماتریس همبستگی نشان می دهد که بین موانع زمینه ایی و بازار گرایی (154/0=r و سطح معنی داری01/0›p) رابطه منفی (معکوس) معنی داری وجود دارد بنابراین فرضیه h0 مردود شده و فرضیه h1 پذیرفته می شود یعنی با افزایش موانع زمینه ایی، بازار گرایی کاهش می یابد. تحلیل نتایج تحقیق فرضیه اول فرضیه اول بدین صورت بود که «بین موانع ساختاری و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معناداری وجود دارد» . نتایج تحقیق نشان می دهد که فرضیه ی اول به عنوان عامل دوم بعد از عوامل محتوایی از لحاظ اولویت تعیین شد . بنابراین می توان ادعا کرد که موانع ساختاری می توانند بر بازارگرایی اثر گذار باشند . هر پدیده ایی برای نیل به اهداف خود باید برخی عناصر و شرایط فیزیکی و غیر زنده اجرای آن را فراهم کند . یکی از ابزارهای اصلی که سازمان را برای اجرای موثر بازارگرایی یاری می دهد ، بعد ساختاری آن است . پر واضح است که اجرای بازارگرایی به شرط ایجاد عوامل وزیر ساخت های مادی و غیر انسانی ممکن است . عواملی که با نظم و اصول خاصی به هم پیوسته باشند و چارچوب ، قالب و هیکل اصلی بازارگرایی در سازمان را ایجاد کند . بنابراین وجود اجزای ساختاری مناسب مانند ساختار سازمانی، سیستم پرداخت ، گزینش و استخدام ، انتصاب و ارتقای شغلی ، ارزیابی عملکرد و . . . ضروری می نماید . در نتیجه تایید ضعف عوامل ساختاری به عنوان یکی از اصلی ترین موانع موثر بر بازارگرایی دور از انتظار نبود . تحقیقاتی هم که توسط محققی به نام «لیر» در زمینه ی موانع ساختاری صورت گرفته است ، خود گواهی بر صحت مطالب فوق است . طبق دیدگاه ایشان ، بازارگرایی هنگامی مناسب است که نیازها و خواسته های مشتریان را برآورده سازد . این دیدگاه ، پیچیدگی وسیعی را در ساختار سازمانی ایجاد می کند . بنابراین ، نیاز به کارآیی در ساختار سازمانی می تواند به عنوان یک مانع در سطح بازارگرایی مطرح باشد . تحقیق دیگری که در این زمینه صورت گرفته ، فرایندهای سازمانی را به عنوان موانع موثر بر بازارگرایی در نظر گرفتند و درجه ی بازارگرایی را با فرایندهایی اندازه گیری نمودند که در نهایت به ارتباط موثر میان فرایندهای استخدام ، آموزش و پاداش به بازارگرایی منجر گردید . فرضیه دوم فرضیه دوم بدین صورت بود که «بین موانع محتوایی (رفتاری) و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معناداری وجود دارد» . نتایج تحقیق نشان می دهد که فرضیه دوم به عنوان با اهمیت ترین عامل موثر بر بازارگرایی شناخته شده است . با اینکه اجرای موثر بازارگرایی در صورت فقدان عوامل ساختاری و فیزیکی سازمان ، غیر ممکن است ولی آنچه در اصل موجب تکامل و پیشرفت کل جامدات می شود ، انسان است موجودی که دارای نگرش ها ، شخصیت ، ارزش ها ، نیازها و فرهنگ های متفاوت است و هر کدام از آنها برای ارضای نیازهای متفاوت خود راه حل های مختلفی را پیش رو می بینند . انسان و روابط انسانی در سازمان است که با هنجارهای رفتاری ، ارتباط غیر رسمی و الگوهای خاصی به هم پیوسته و محتوای اصلی داخل و خارج سازمان را تشکیل می دهد . بنابراین عدم اعتماد ، کمبود مهارت ، عدم آگاهی ، ترس از تغییر ، تناقض با روحیات درونی و . . . از سوی انسان می تواند به عنوان جدی ترین موانع در شرکت زمزم ایران باشد . به این علت است که فرض موانع محتوایی (رفتاری) در این زمینه مورد تایید قرار گرفت و به عنوان مهم ترین مانع شناخته شد . در زمینه ی موانع محتوایی (رفتاری) نیز تحقیقاتی توسط محققان خارجی صورت گرفته است که گواهی بر تایید مطالب فوق است . در مورد موانع محتوایی «رنگ» از مولفانی است که در یک بررسی صنعتی نشان داد که در بیشترین موانع رایج در زمینه ی بازارگرایی توسط مدیران عالی و نگرش ها و رفتارهای مدیریتی ایجاد می گردد او مدیران عملیاتی را به عنوان موانع محض در تغییر افکار و اقدامات سنتی با علائق شخصی کارکنان در واحدهایشان به شمار آورد و دومین مانع عمومی را ، فقدان همکاری و هماهنگی بین واحدهای وظیفه ای در نظر گرفت . «فلتون» نیز چهار دام ذیل را در مورد بازارگرایی شناسایی نمود که عبارتند از : عدم هماهنگی میان واحدهای عملیاتی ضعف در حل مشکلات ضعف و بی تجربگی کارکنان عدم مهارت های مدیریتی فرضیه سوم فرضیه سوم بدین صورت است که «بین موانع زمینه ای (محیطی) و بازارگرایی در شرکت زمزم ایران رابطه معناداری وجود دارد .» نتایج تحقیق نشان می دهد که به عنوان سومین عامل پس از عوامل محتوایی و ساختاری از لحاظ اولویت می توان ادعا کرد که موانع زمینه ای مانع استقرار موثر بازارگرایی در شرکت می شوند . شاخه ی زمینه تمام شرایط و عوامل محیطی و برون سازمانی است که بر سازمان محیط بوده و سیستم های اصلی یا ابر سیستم های سازمان از قبیل مشتریان یا ارباب رجوع ، دولت ، بازار و سایر سیستم های محیطی سازمان را تشکیل می دهد . اگر متغیرهای ساختاری را به عنوان متغیر مستقل و متغیر محتوایی را به عنوان متغیر وابسته فرض نماییم ، متغیرهای زمینه ای ، متغیر میانجی یا مداخله گر خواهند بود و اگر متغیرهای محتوایی را به عنوان متغیر مستقل و متغیرهای ساختاری را به عنوان متغیر وابسته فرض نماییم ، متغیرهای زمینه ، متغیرهای نهانی را تشکیل خواهند داد . چون این متغیرها در هر دو صورت متغیرهای «برون سازمانی» بوده و عوامل ساختاری و رفتاری را خواه ناخواه تغییر می دهند یا تعدیل می نمایند . این شاخه نه تنها موجب رشد و بقای دو شاخه ی دیگر می شود بلکه بوجود آورنده دو شاخه دیگر نیز در سازمان بوده و خلاصه بقا و رشد کلی سازمان بدان وابسته است . بنابراین ، عواملی چون فقدان استانداردها ، ابهام در قوانین ، نبود فن آوری های لازم ، عملکرد رقبا و . . . باید برای اجرای بازارگرایی در شرکت زمزم ایران مد نظر قرار گیرند . در زمینه ی موانع زمینه ایی نیز «اسلترونرور» نتیجه گرفتند که برای محققین و تحلیلگران واحدهای بازرگانی ، بازارگرایی به طور چشمگیری با عملکرد مرتبط می شود و احتمال دارد که استراتژی شرکت های بازارگرا به طور تهاجمی روی نوآوری محصول و فرصت هایی از بخش های بازار فردی با هزینه های پایین و استراتژی متمایز شده ، متمرکز ش پیشنهادات برای محققین آینده : موارد ذیل جهت انجام تحقیق در زمینه توسعه بازارگرایی به افراد علاقمند پیشنهاد می گردد . شناسایی عوامل موثر بر بازارگرایی در موسسات خدماتی شناسایی راهکارهایی جهت کاهش پیچیدگی ساختاری در جهت توسعه بازارگرایی سنجش درجه ی بازارگرایی در موسسات تولیدی یا خدماتی شناسایی موانع سازمانی موثر بر بازارگرایی در سطح سایر صنایع .